EMEK HABER ÖZEL / Sayıştay Mahalli İdarelerin 2023 yılı denetim raporlarını yayımladı. Sağda duran soldaki solda duranlar da sağdaki belediyelerin yapıp ettiklerini araştırmaya başladılar. Biz ise sağ sol ayrımı yapmadan kim yanlış yaptıysa karşısında durmaya ve eleştirmeye gücümüz yettiğince çalışacağız.
Bu girişten sonra Ankara Büyükşehir Belediyesinin 2023 yılı Sayıştay denetim raporu yayımlandı. Bu raporda çok ciddi bulgular yer alıyor. Sayıştay toplamda 36 bulgu tespit etmiş.
Bulgulardan birisi de Belediyenin iştiraki olan ve sınavsız çok sayıda personel alınan Şirketlerdeki personelin herhangi bir sözleşme olmadan Ankara Büyükşehir Belediyesinde istihdam edildiği tespit etmiş. Bunda ne var denilebilir. Ancak belediye şirketleri sınavsız personel alımı için sıçrama tahtası olarak kullanılıyor.
Sayıştay Büyükşehir Belediye Şirketlerinde çalışan 19 kişinin herhangi bir sözleşme, protokol, ihale vb. olmadan ve bütçeden herhangi bir gider yapılmadan Büyükşehir Belediyesinin farklı birimlerinde çalıştırıldığını tespit etmiş.
Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personelin bu kurumlar arasında geçiş yapabilmesine veya geçici görevlendirilmesine ilişkin yasal düzenlemeler bulunmasına karşın, Türk Ticaret Kanunu'na tabi, kurumlar vergisi mükellefi olan, bu kapsamda gelir ve giderini tam olarak beyan etme yükümlülüğü bulunan ve kar amacı güden belediye şirketlerinde görevli personelin başka kurum, kuruluş ve şirketlerde bedelsiz çalışabileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Belediye şirketleri, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na tabi şirketlerdir. Türk Ticaret Kanunu'nun 16 ve 18'inci maddelerinde belirtildiği üzere belediye tarafından ticari şekilde işletilmek üzere kurulan kuruluşlar da tacirdir ve her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir tüccar gibi davranması gerekmektedir.
Bu doğrultuda Büyükşehir Belediyesi, iştiraki olduğu bir şirketin personelini kendi bünyesinde çalıştırmak istiyorsa, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen Ek Madde 20 uyarınca doğrudan hizmet alma suretiyle bu işlemi gerçekleştirmelidir. Aksi bir uygulama, hukuki dayanaktan yoksun olarak personel istihdamına sebebiyet vermektedir.
Sayıştay’ın önceki tespitleri dikkate alınmamış
Yapılan incelemelerde; 2022 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da konu edilen 73 şirket personelinden 54'ünün 696 KHK kapsamına alınarak doğrudan hizmet alım sözleşmesi uyarınca çalıştırıldığı ancak geriye kalan 19 personelin ise herhangi bir sözleşme olmadan Büyükşehir Belediyesinin çeşitli birimlerinde görevlendirildiği, bu kişilere ilişkin 2023 yılı toplam maliyetin 7.068.649,47 TL olduğu, bu kişiler için Büyükşehir Belediyesince doğrudan hizmet alımı ve sözleşme yapılmadığı gibi ilgili personelin sosyal hakları dahil tüm masraflarının şirket hesaplarından karşılandığı tespit edilmiştir.
Herhangi bir sözleşme, protokol, ihale vb. olmadan bir belediye şirketinin personelinin Belediye bünyesinde çalıştırılması, mevzuatta açıkça izin verilmeyen bir işlemin gerçekleştirilmesine sebebiyet verdiği gibi Belediye giderlerinin mevzuata aykırı bir şekilde azalmasına ilgili Şirket'in ise ciddi manada gelir kaybına uğramasına sebebiyet vermektedir.
Belediye hatasını kabul etmiş
Belediye konuyla ilgili bulguya verdiği cevabında bulgu konusu hususa iştirak etmiş olup bahsi geçen personellerin hizmet alımı kapsamına alınacağını belirtmiştir.
Bu uygulama hem sınavsız personel alımı için şirketleri sıçrama tahtası olarak kullanmakta hem de Şirketleri mali açıdan iflasa sürüklemektedir. Diğer tespitlere de zaman içerisinde değineceğiz.