Öncelikli olarak konut kapıcısı ile kat malikleri arasında kurulan kapıcılık sözleşmesi ile, kapıcıların hakları belirlenmektedir. Bu sözleşme, iş sözleşmesi niteliğinde olup 4857 sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Peki, konut kapıcılarının haklarını genel olarak düzenleyen Konut Kapıcıları Yönetmeliği’ndeki maddeler nelerdir? İş kanununda kapıcılara tanınan haklar nelerdir?
Kapıcılık nedir? Hangi kanuna tabiidir?
Konut kapıcısının tanımı, Konut Kapıcıları Yönetmeliği'nin 3. maddesinde yapılmıştır. Bu yönetmeliğe göre, konut kapıcısı, anataşınmazın bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımı, ortak yerlerin ve döşemelerin bakımı, temizliği, bağımsız bölümlerde oturanların çarşı işlerinin görülmesi, güvenliklerinin sağlanması, kaloriferin yakılması, bahçenin düzenlenmesi ve benzeri hizmetleri gören kişidir. Konut kapıcıları aralıksız hizmet vermek zorunda olmadıkları için işleri aralıksız olarak ifa edilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle kapıcı hizmetleri aralı işler olarak adlandırılmıştır. Bu durum, konut kapıcılarının fazla mesai konusunda diğer işçilerden ayrılmasına ve kendine has esaslara tabi tutulmasına neden olmaktadır. Yargıtay kararlarına göre, kapıcının vazifesini ifa etme ile yükümlü olmadığı ara dinlenme süreçlerinde dilediği şekilde boş zamanını kullanma hakkına sahiptir. Bu nedenle fazla mesai hesaplamalarının bu doğrultuda yapılması gerekmektedir.
Çalışma süreleri nelerdir?
Konut kapıcılarının çalışma süresi genellikle haftada 45 saattir, ancak taraflar arasında yapılan iş sözleşmesi ile bu süre tam veya kısmi olabilir. Özellikle az sayıda bağımsız bölüm ve yoğun iş hacmi gerektirmeyen durumlarda, kapıcı daha az saatlerle çalıştırılabilir. Tam süreli çalışmadığı durumlarda, kapıcının ücreti ve diğer hakları, tam süreli işçinin çalışma süresi ve ücretiyle orantılı olarak belirlenmelidir.
Kıdem Tazminatı
Konut kapıcılarının hizmet kapsamı ve niteliği, çalışma süreleri, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri, yıllık ücretli izin hakları ve kapıcı konutları ile ilgili düzenlemeler Konut Kapıcılığı Yönetmeliği'ne tabidir. Ayrıca, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre işçi statüsünde oldukları için sosyal haklara ve işçilik alacaklarına da hak kazanırlar. İhbar ve kıdem tazminatı talep etme hakkına sahip olabilirler. Eğer kapıcıya bedelsiz konut tahsis edilmişse, tahsis edilen konutun kira değeri tazminata esas ücrete eklenecektir.
Kapıcılık hizmeti, diğer işlerden farklı olarak 4857 sayılı İş Kanunu'na ek olarak Konut Kapıcıları Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.
· Kapıcılık sözleşmesi, konut kapıcısı ile kat malikleri arasında yapılır. Ancak kat maliklerini temsilen yönetici veya yönetim kurulu da belirlenebilir.
· Kapıcı hizmetleri aralı işler olarak adlandırılır ve kapıcının aralıksız çalışma zorunluluğu yoktur. Bu nedenle fazla mesai ücreti hesaplanırken işin niteliği göz önünde bulundurulmalıdır.
· Kapıcılar, İş Kanunu'na tabi oldukları için Kanun'da yer alan sosyal hak ve alacaklardan faydalanabilirler.