EMEK HABER ÖZEL / Sayıştay tarafından yapılan denetimde ihale konusu işlerle ilgili olmadığı halde binek aracı teminin ihale şartnamesine konulduğu tespit edildi. Buna benzer uyanıklıklar başka kurumların denetimlerinde de tespit edildi. Denilebilir ki kontrollük işi nasıl yapılacak ve iş yapılan mahale nasıl gidilecek diye sorulabilir. Ancak bunun yöntemi bu değildir. Bu tür araç teminlerinin kötüye kullanılmasının önüne geçmek mümkün değildir.
Sayıştay raporunda, şartnamelere hüküm konulmak suretiyle idarenin ihale konusu işle ilgili olmayan genel ve sürekli ihtiyaçlarının karşılandığı tespit edildi. Yani şartnameye binek aracı şartı da konularak araç teminini bu şekilde karşılamaktadırlar. Müstakil araç ihalesi yapılınca tepki çekilmektedir.
Bunun önüne yeni yöntemle geçildiğini görüyoruz. İdarenin gerçekleştirdiği uygulama işi şartnamelerinin maddelerindeki düzenlemelerle, İdarenin ihale konusu işle ilgisi olmayan genel ve sürekli ihtiyaçlarının söz konusu ihaleler kapsamında karşılandığı tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 18’inci maddesinin üçüncü fıkrasında; İdarenin, tip sözleşmede düzenlenmeyen ve fakat işin özelliğine göre düzenlenmesine ihtiyaç duyulan hususların, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla, maddeler halinde düzenleyerek “Diğer hususlar” bölümüne ekleyebileceği ifade edilmiştir.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceğini ve bu amacı sağlamaya yönelik hükümlerin herhangi bir şekilde sözleşmede yer alamayacağını açıkça ifade etmektedir. İdare uygulamasında ise, İdarenin gerçekleştirdiği uygulama işi şartnamelerinin maddelerindeki düzenlemelerle, İdarenin genel ve sürekli ihtiyaçları şeklinde tanımlanabilecek binek otomobil ve ofis gereçlerinin, bu sözleşmeler üzerinden temin edildiği görülmüştür.
İdarenin gerçekleştirdiği uygulama işi şartnamelerine yazılmak suretiyle, talep edilen araç, gereç için birim fiyat teklif cetvelinde bir teklif alınmaması ve dolayısıyla bu unsurlar için ihale aşamasında bir fiyatın/bedelin oluşmaması, yüklenicinin bu işleri bedelsiz sağlayacağı gibi bir yanılgıya neden olabilmektedir.
Oysa, talep edilen hususların bir maliyet içerdiği ve yüklenicilerin teklifi sırasında tüm bu maliyet unsurlarını içerecek şekilde teklifini sunduğu değerlendirilmektedir.
Bu şekilde yapılan işlemlere tablo halinde yer verildiğini görüyoruz. Buna göre;
1- Tavşantepe Taş Ocağından Muhtelif Mahalle Yollarında Bsk ve Yol Yapımında Kullanılmak Üzere Agrega ve Temel Malzemesi Üretimi işinde;
“Proje uygulaması süresince Yüklenici kontrol teşkilatının kullanması için aylık 200 Lt yakıtı yüklenici tarafından karşılanmak üzere 1 (bir) adet dizel binek oto araç tahsis edilecektir. Söz konusu araç 4 yaşından küçük olacaktır. Sigorta-Bakım Onarım vb. her türlü gider yükleniciye ait olacaktır. Tesisler Şube Müdürlüğüne iş başlamasından itibaren teslim edilecektir.”
2- Büyükşehir Belediyesi Ana Hizmet Binası, Malatya Şehirlerarası Otobüs Terminalinin ve Hasar Gören Muhtelif Belediye Tesislerinin Bakım Onarımı işinde;
“İdareye 2 adet 2020 model ve üstü, dizel, 1.4-1.6 motor, otomatik binek araç, aylık her biri için ayrı ayrı 100 litre yakıt konulmak üzere (bakım ve masrafları yükleniciye ait olmak şartı ile) sözleşme süresi boyunca tahsis edilecektir.”
3- Malatya İli İlçelerinde Sathi Kaplama Yollarda Bsk Yama Bakım Onarım İşinde; “2 adet binek otomobil 2019 model ve üzeri (kasko-sigortalı) yakıt yükleniciye ait olup kontrollük hizmetinde kullanılacaktır. Temini yapılmayan her araç için günlük 1000 TL ceza takip eden ilk hakedişinden kesilecektir”
4- Malatya İli Genelinde Yol Yapım, Bakım, Onarım ve Altyapı İşleri; “İdarenin Kullanımı için idarenin göstereceği şantiye sahasına yüklenici firmanın binasından ayrı olmak koşulu ile prefabrik bina yapılacaktır. ( İç tefrişat dahil olmak üzere 2 oda ofis + Banyo + wc )
-Kontrollük hizmetlerinde ihale süresince kullanılmak üzere idareye 3 Adet laptop bilgisayar ve 1 adet lazer renkli yazıcı (A3 ve A4) verilecektir.
-Kontrollük hizmetinde kullanılmak üzere iş süresince idareye en az 2021 model 3 adet klimalı binek otomobil araç tahsis edilecektir.
-Araçlar 2021 model veya üzerinde model olmak zorundadır.
-Araçlar klimalı olmak zorundadır.
-Araçların (şoför hariç) tüm giderleri yükleniciye aittir.
-Aylık her araç için 250 litre yakıt yüklenici tarafından karşılanacaktır.
-Araçlar kaskolu olmak zorundadır.
-Yüklenici tahsis edilecek binek araçların arızalanması durumunda 3 gün içerisinde ilgili maddelere eşdeğer özelliklere sahip araç temin etmekle mükellef olup, 3 gün içerisinde araç temin edememesi durumunda günlük 2.000 TL/gün gecikme cezası ödeyecektir.”