Alt işveren yani taşeron olarak da bilinen, asıl işin belirli bir bölümünü üstlenen ikinci bir işverendir. Geniş çaplı bir işin belirli bir kısmı, uzmanlık, teknoloji, kapasite veya zaman gibi nedenlerle başka bir işverene verilebilir ve bu durumda bu işveren taşeron veya alt işveren olarak adlandırılır.
Alt işveren ile asıl işveren arasındaki sorumluluk
Alt işveren, asıl işverene karşı sorumludur. Bir işin yapılması için gerekli ekipmanları sağlayan alt işverendir. Bu anlamda ortaya çıkacak tüm masraflar da, personel giderleri ve personel yönetimi tamamen alt işverene aittir. Ancak ortaya çıkabilecek çeşitli yasal durumlar kapsamında alt işveren ile asıl işveren müşterek sorumluluk altına girebilir.
Asıl İş Alt İşverene Verilebilir Mi?
Asıl iş; teknoloji, uzmanlık, zaman ve kapasite gibi gerekçeler gerektiren durumlar dışında alt işverenlere devredilmek veya bölünmek suretiyle verilemez.
İşveren ve İşçi kime denir?
Bir iş sözleşmesine dayalı olarak çalışan gerçek kişiye işçi, gerçek veya tüzel kişi ya da tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren denir. Bu anlamda işçi statüsü, bir iş sözleşmesinin varlığına dayandığı için, öncelikle taraflar arasında serbest iradeyle kabul edilmiş bir sözleşme ilişkisinin olması gereklidir. Ayrıca, iş akdi sadece bir kişinin işçi olmasını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda sözleşmenin diğer tarafı olan işvereni de belirler. İşveren, gerçek bir kişi veya tüzel kişi olabileceği gibi, tüzel kişiliği olmayan bir kurum veya kuruluş da olabilir.
HANGİ İŞLER ALT İŞVERENE VERİLEBİLİR ?
İş hukukunda temel kural : işverenin kendi işyerinde, kendi işçileri ile üretim yapmasıdır. Ancak Kanun şu durumlarda bu kurala istisna getirmiş ve alt işverenlik ilişkisi kurulabilmesine izin vermiştir. :
1-Yardımcı işlerde :i şyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işler(İş Kanunu m 2/6).İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin ol-makla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üre-timin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl işdevam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iştir.(Yönetmelik m3) Yardımcı işlerin neler olabileceği konusuna, madde gerekçesinden ve Yargıtay kararlarından şu örnekler verilebilir. Temizlik hizmetleri, güvenlik hizmetleri, torbalama paketleme hizmetleri, tahmil tahliye ve nakliye hizmetleri vs.
2-Asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde : Burada baskın olan özellik işin teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektirmesidir. Bu konunun ispatı; Alt işverenin hangi teknolojik özelliklere sahip makine, alet ya da ekipmana sahip olduğu ya da çalışan personelin hangi uzmanlık belgelerine haiz olduğu olgularıyla yapılabilir.
Bu iki durum dışında mevzuatımıza göre Alt işverenlik ilişkisi kurulamaz. Kurulsa bile "muvazaa" kabul edilerek kanun nezdinde geçerli sayılmaz. Bu iki maddede belirtilen işler için kurulacak alt işverenlik ilişkisi için de mevzuatımız bir takım kriterler koymuş ve bu kriterlere uyulmaması durumunu da muvazaa saymıştır. Asıl işveren yardımcı iş sebebiyle ya da teknolojk nedenler ve uzmanlık gerektiren işler sebebiyle alt işverene verdiği işte kendi personelini çalıştırmayacaktır. Şayet alt işverene verilen işte halen asıl işverenin işçisi de çalışıyorsa bu durum da muvazaa olarak kabul edilecektir. Bu hükümden anladığımız o durki alt işverene verilecek iş bir bölüm olarak verilecektir.