Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye'deki vergi borçlarına ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Şimşek, vergi borçlusu olarak açıklanacak olan 36 bin 806 mükelleften 30 bin 696'sının “tahsil kabiliyeti” bulunmadığını belirtti. Bu durum, ülkedeki vergi tahsilatında ciddi bir sorunun varlığına işaret ediyor.
Bakan Şimşek, geçerlilik süresi dolmuş vergi ve ceza borçlarının toplamının 914,9 milyar lira olduğunu, ancak bu miktarın 812,8 milyar lirasının tahsil edilemeyecek durumda olduğunu ifade etti.
Bu kapsamda, belirtilen mükelleflerin ya da onların yasal temsilcilerinin mal varlıklarının bulunmadığına dikkat çekti. Ayrıca, bu borçlar için tüm yasal işlemlerin gerçekleştirilmesine rağmen, alacakların tahsil edilemediği bilgisi verildi.
Bu açıklama, vergi sisteminde ve borç tahsilatında karşılaşılan zorlukların yanı sıra, ekonomik durumun etkileri hakkında da önemli ipuçları sunuyor. Bakan Şimşek’in açıklamaları, hükümetin vergi politikaları ve borç yönetimi konusunda daha fazla dikkat etmesi gerektiğini gösteriyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, devletin kesinleşmiş vergi borcu ve cezaları olan 36 bin 806 mükellefin isimlerinin bugün duyurulacağını açıkladı. Şimşek, bu mükelleflerin 30 bin 696'sının borçlarının tahsil edilemeyecek durumda olduğunu ifade etti. Vadesi geçmiş ödenmemiş vergi ve ceza tutarlarının toplamı 914,9 milyar lira olarak belirlenirken, bu miktarın 812,8 milyar lirasının tahsil kabiliyeti bulunmuyor. Yani, bu alacakların yüzde 88,8’i tahsil edilemiyor.
Bakan, vergi borcu bulunanları kamuoyuna açıklama kararı aldıklarını hatırlatarak, 5 milyon liranın üzerinde borcu olan mükelleflerin bilgilerini Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesinde ilan edeceklerini bildirdi. Mükelleflerin vergi durumlarına göre iki ayrı liste halinde açıklama yapılacağını belirten Şimşek, birinci listede ikmalen, resen ya da idarece belirlenen vergi ve ceza tutarlarını, ikinci listede ise vadesi geçmiş ama ödenmemiş vergi ve ceza tutarlarını paylaşacaklarını duyurdu.
Kesinleşen Vergi Borçları Üzerine Detaylar
İlk listede 2 bin 464 mükellef yer alıyor ve bunların kesinleşmiş vergi ve ceza tutarının toplamı 53 milyar lira olarak hesaplandı. Listede yer alan 419 mükellef gerçek kişi, 2 bin 45'i ise tüzel kişi olarak tanımlanıyor. Bunların sadece 299'u faal durumdayken, toplam mükellef sayısının yüzde 12,1'ini oluşturuyor. Diğer taraftan, terk mükellef sayısı 2 bin 165 olup, bu gruptaki kesinleşmiş vergi ve ceza toplamı 46,6 milyar lira olarak kaydedildi.
Bakan Şimşek, bu listede yer alan mükelleflere doğrudan "vergi borçlusu" denilemeyeceğini vurguladı. Çünkü listede, vergi beyanlarında eksiklik gösteren, hiç beyanname vermeyen ya da haksız yere vergi iadesi alan mükelleflerle ilgili yapılan tarhiyatların kesinleşenleri bulunuyor. Ödenmiş olan bu tarhiyatların, açıklamaya engel teşkil etmediğini belirten Şimşek, bu nedenle kesinleşen vergi borçları listesi ile diğer borçlu listelerinin karıştırılmaması gerektiğini söyledi. Gerçekten faaliyet göstermeyen pek çok mükellefin sahte belgeler düzenlemek ve vergi kaçırmak amacıyla kurulduğunu ifade eden Şimşek, bu grubun 2 bin 464 mükelleften 1752'sini oluşturduğunu ve kesinleşen vergi ve ceza tutarının 42,9 milyar lira olduğunu kaydetti. Bu tutarın tahsil kabiliyeti olmadığını, çünkü bu işletmelerin ya iflas ettiğini ya da hiç mal varlığı bulunmadığını belirtti.
Yapay Zeka ile Sahtecilikle Mücadele
Bakan Şimşek, sahte belge düzenleyerek haksız kazanç elde eden işletmelerle mücadele amacıyla çeşitli yasal düzenlemelerin yapıldığını ancak bazı düzenlemelerin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiğini ifade etti. Bununla birlikte, yeni yasa düzenlemeleri ve bazı onaylanan uygulamalar ile birlikte kayıt dışı ekonomiyle mücadele çabalarının sürdüğünü söyledi. Bu kapsamda, sahtecilik yapan mükellefleri tespit etmek için yapay zeka teknolojisinden yararlanacaklarını bildirdi. TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü ile başlatılan proje ile birlikte, sahte belge düzenleme riski yüksek olan mükelleflerin tespit edilmesinin çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirileceği vurgulandı.
Uzun Süreli Vergi Borçları ve Tahsilat Çalışmaları
İkinci listede ise 31 Aralık 2023 itibarıyla vadesi geldiği halde 30 Eylül 2023'e kadar ödenmemiş, 5 milyon lira ve üzerinde vergi ve cezalara ilişkin bilgilerin paylaşılacağını bildiren Şimşek, bu listede toplam 36 bin 806 mükellef bulunduğunu açıkladı. Bu mükelleflerden 7 bin 948'inin gerçek kişi, 28 bin 858'inin tüzel kişi olduğunu ve 4 bin 807'inin faal durumda olduğunu belirtti. Vadesi geçmiş vergi ve ceza toplamının 914,9 milyar lira olduğunu, faal mükelleflerin toplam borcunun ise 113,8 milyar lira olduğunu söyledi.
Tahsil edilemeyen alacakların nedenine de değinen Bakan Şimşek, bu mükelleflerin ya mal varlıklarının olmadığını ya da hukuki süreçlerin tamamlanmasına rağmen tahsilat yapılamadığını belirtti. Zaman aşımına uğramadığı sürece, devletin kayıtlarında yer almaya devam edeceğini ifade etti.
Şimşek, vergi alacaklarının tahsili için titiz bir çalışma yürüttüklerini ve devlete ait en önemli gelir kaynağının vergiler olduğunu hatırlatarak, zamanında vergi ödenmesinin önemine vurgu yaptı. Borçlu olan mükelleflere icra takiplerinin yapıldığını, iyi niyetli olan ancak borçlarını ödemekte zorlanan mükelleflere ise taksitlendirme yoluyla destek sağladıklarını söyledi.