Sosyal Güvenlik Kurumu emekliliği hak etmek isteyen bazı gruplara çeşitli ayrıcalıklar tanımaktadır. Prim, yaş ve sigortalılık süresi şartlarını sağlayan kişiler için emekli maaşı bağlama işlemlerini başvuru üzerine başlatan kamu kurumu, askerlik, doğum ve yurt dışı çalışması gibi durumlarda da prim ödemelerinin toplu bir şekilde yapılmasına müsaade etmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yönetiminde olan borçlanma hakkına göre kişi askerlik, doğum ve yurt dışı çalışması gibi faktörlerden ötürü prim ödemelerini gerçekleştirememişse ilgili zaman dilimini belirli şartlar çerçevesinde borçlanarak emekli olabilir. Bu kapsamda en çok merak edilen borçlanma türlerinden birinin de yurt dışı borçlanması olduğu bilinmektedir. Peki, yurt dışı borçlanması tam olarak nedir, nasıl yapılır? Yurt dışı borçlanması nasıl hesaplanır? İşte konuya dair ayrıntılar…
YURT DIŞI BORÇLANMASI NEDİR?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sağladığı borçlanma haklarından biri olan yurt dışı hizmet borçlanması; gerçek bir çakışma neticesinde yurt dışında ödenen prim bedellerinin Türkiye’ye ödenmesini sağlayan bir borçlanma şeklidir. Bu borçlanma kapsamında yurt dışında geçen sürenin belgelenmesi gerekmektedir. Yalnızca çalışanlar değil yurt dışında olup da o süreyi işsiz geçiren kişiler de yurt dışı borçlanması hakkından yararlanabilmektelerdir.
YURT DIŞI BORÇLANMASI ŞARTLARI NELERDİR?
Yurt dışı borçlanmasında ‘olumlu’ ve ‘olumsuz’ olmak üzere iki tip borçlanma hali mevcuttur. Olumlu borçlanmada; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, yazılı olarak borçlanma talebinde bulunmak, yurt dışında çalışmış olmak, yurt dışında çalışılan süreyi belgelendirebilmek gibi şartlar aranmaktadır.
Yurt dışında geçirilen sigortalılık süreleri ve işsizlik süreleri, olumsuz borçlanma kapsamında değerlendirilmektedir. Bu süreleri resmi olarak ispat edebilen kişiler (ev hanımları da dahil) Sosyal Güvenlik Kurumu’na yurt dışı borçlanması talebinde bulunabilir.
YURT DIŞI BORÇLANMASI NASIL YAPILIR?
Yurt dışı borçlanmasının yapılabilmesi için ilk olarak talep formunun doldurulması gerekir. Talep formu Sosyal Güvenlik Kurumu İl/ İlçe Merkezlerine teslim edilmelidir. Talep formu Sosyal Güvenlik Kurumu’nun resmi internet sitesi üzerinden ‘Yurt Dışı Hizmet Borçlanma Talep Formu’ başlığı ile indirilebilmektedir.
Yurt dışı hizmet borçlanması başvurusu yüz yüze yapılabileceği gibi günümüzde e- Devlet sistemi üzerinden de yapılabilmektedir. Başvuru sürecinin tamamlanmasının ardından borçlanma miktarı belirlenir. Toplam tutar, peşin veyahut da taksitli olarak ödenebilmektedir.
YURT DIŞI BORÇLANMASI İÇİN GEREKEN BAŞVURU EVRAKLARI
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sağladığı yurt dışı borçlanma hakkından yararlanmak isteyen kişilerin birtakım evrakları hazırlamaları gerekmektedir. Söz konusu evrak listesi, kişinin yurt dışında çalışıp çalışmamasına göre şu şekilde değişmektedir:
- Çalışanlar için: İlgili ülkenin sosyal sigorta kurumu tarafından düzenlenmiş ve sigortalılık sürelerini içeren belgenin aslı ve tercümesi, hizmet belgesi, yurt dışında kendi adına ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesinden alınacak hizmet belgeleri.
- Ev hanımları için: Fotoğraf, kimlik belgesi, yurda giriş- çıkış tarihlerinin kayıtlı olduğu pasaportun ilgili sayfalarının fotokopileri, ikamet edilen ülkeden alınan ikamet belgesinin tercümesi.
YURT DIŞI BORÇLANMASININ YAPILABİLECEĞİ ÜLKELER HANGİLERİ?
Ülkemizin diğer ülkeler ile yapmış olduğu anlaşmalara göre toplamda 35 ülkede çalışılan süreler için Sosyal Güvenlik Kurumu’na yurt dışı borçlanma başvurusunda bulunulabilir.
Çalışma süresinin borçlanılabileceği bazı ülkeler şu şekilde sıralanabilir:
- Gürcistan, Fransa, Danimarka, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan, Bosna- Hersek, Belçika, Azerbaycan, Avusturya, Arnavutluk, Almanya, Kebek, Karadağ, Kanada, İtalya, İsviçre, İsveç, İngiltere, Hollanda, Hırvatistan, Norveç, Moldova, Moğolistan, Makedonya, Macaristan, Lüksemburg, Libya, Kore, KKTC, Kırgızistan, Tunus, Slovakya, Sırbistan, Romanya, Polonya.