EMEK HABER ÖZEL / Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) başvuruları ile birlikte Türkiye'nin gündemine giren emeklilik ve emekli sorunları için çözüm arayışları devam ediyor. 2024 yılında EYT'liler için hazırlanan düzenlemelerin neler olduğunu son değişiklikler ile birlikte kimlerin emeklilikten faydalanabileceğini ele aldık.
EYT Nedir?
EYT, Emeklilikte Yaşa Takılanlar anlamına gelir. Bu durum, prim gün sayısı ve sigortalılık süresini doldurmasına rağmen, yaş sınırına takıldığı için emekli olamayan bireyleri tanımlamak için kullanılır. Türkiye'de 1999 yılında yapılan düzenlemelerle, emeklilik için sadece prim günü doldurmanın yeterli olmaması ve ek olarak bir yaş şartının getirilmesi, EYT'li vatandaşların mağduriyetine yol açmıştır. 2024 itibarıyla, bu mağduriyetin giderilmesine yönelik adımlar atılmıştır.
1. 2024 Yılı Düzenlemeleri Nelerdir?
a. Yaş Şartında Esneklik
2024 yılı düzenlemeleri, EYT kapsamındaki vatandaşlara esneklik sağlayan önemli değişiklikler içeriyor. Yeni düzenleme ile, emekli olabilmek için prim gün sayısı ve sigortalılık süresini doldurmuş olan bireyler için yaş sınırı bir miktar düşürüldü. Daha önceki düzenlemelerde kadınlar için 58, erkekler için 60 olan emeklilik yaşı, yeni düzenleme ile birkaç yıl erkene çekilebilecek.
b. Prim Günü Eksik Olanlar İçin Borçlanma İmkânı
EYT düzenlemeleri kapsamında, prim günü eksik olanlara borçlanma imkânı da getirildi. Bu düzenleme ile, askerlik, doğum borçlanması gibi yollarla eksik prim günlerini tamamlayamayanlar, prim günlerini borçlanarak emeklilik hakkını elde edebilecek.
c. Kısmi Emeklilik Seçeneği
2024 yılı düzenlemelerinde kısmi emeklilik seçeneği de devreye sokuldu. EYT’liler, tam emeklilik için gereken yaşı beklemek yerine, kısmi emeklilik hakkından faydalanarak daha erken yaşta emekli olma imkânına sahip olacaklar. Kısmi emeklilik, tam emeklilik maaşına göre daha düşük maaş anlamına gelse de, erken emeklilik imkânı birçok EYT'li için cazip bir seçenek haline gelmiştir.
2. Kimler Yararlanabilir?
2024 yılında getirilen düzenlemelerden kimlerin yararlanabileceği merak edilen bir konu. İşte bu düzenlemelerden yararlanabilecek kişiler:
- 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar: EYT düzenlemeleri kapsamında en kritik tarih, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş olmanızdır. Bu tarihten önce sigortalı olan bireyler, yaş şartına takılsalar bile emeklilik haklarından faydalanabilirler.
- Prim gün sayısını dolduranlar: EYT’liler için bir diğer önemli şart, prim gün sayısının doldurulmuş olmasıdır. Kadınlarda 20 yıl (5000 prim günü), erkeklerde ise 25 yıl (5000 prim günü) sigortalılık süresi aranır. Yeni düzenlemeler ile prim borçlanması da mümkün hale geldiği için bu şartı karşılamayanlar borçlanarak günlerini tamamlayabilirler.
- Sigortalılık süresi tamamlanmış olanlar: Sigorta süresini doldurmuş olan bireyler, yeni yaş şartlarından faydalanarak emeklilik başvurusunda bulunabilirler.
3. Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
EYT kapsamındaki bireyler için emeklilik başvurusu, e-Devlet üzerinden veya Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) müdürlükleri aracılığıyla yapılabilir. Başvuru süreci, normal emeklilik başvurularıyla benzerlik göstermektedir. Ancak, EYT’liler için şu adımları takip etmek gereklidir:
Adım 1: e-Devlet'e Giriş Yapın
EYT başvuruları e-Devlet üzerinden yapılabilir. T.C. kimlik numaranız ve şifreniz ile sisteme giriş yaparak işlemlerinize başlayabilirsiniz.
Adım 2: SGK Emeklilik Başvuru Sayfasına Girin
Sisteme giriş yaptıktan sonra, "SGK 4A Emeklilik Başvurusu" sekmesine giderek başvuru formunu doldurun. Formda, EYT kapsamındaki durumunuzu belirten bilgileri doğru ve eksiksiz bir şekilde girmeniz önemlidir.
Adım 3: Başvuruyu Onaylayın
Başvurunuzu onayladıktan sonra, süreç SGK tarafından yürütülecektir. Başvurunuzun durumunu e-Devlet üzerinden düzenli olarak kontrol edebilirsiniz.
4. EYT’nin Emeklilik Maaşı Üzerindeki Etkisi
EYT’lilerin emekli maaşı, genel emeklilik kurallarına uygun olarak hesaplanır. Ancak yeni düzenlemelerle, prim günü sayısı ve sigortalılık süresi, maaş üzerinde etkili olabilir. EYT ile emekli olanlar, tam emeklilik maaşı almak için gereken yaş şartını yerine getirmedikleri için, kısmi maaş üzerinden ödeme alabilirler. Bu maaş miktarı, çalıştığınız süre boyunca yatırılan primlerin miktarına ve emeklilik sistemine dahil olduğunuz yıllara göre değişiklik gösterebilir.
5. EYT Düzenlemeleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
2024 yılında yürürlüğe giren düzenlemeler, EYT’li vatandaşlar için önemli fırsatlar sunuyor. Ancak, düzenlemelerden tam anlamıyla yararlanabilmek için başvuru süreçlerini yakından takip etmek, prim gün sayısını kontrol etmek ve borçlanma hakkından faydalanmak önemlidir.
Ayrıca, EYT kapsamındaki bireylerin, emeklilik haklarını kaybetmemek için işten ayrılma sürecini de doğru planlamaları gerekir. İşten çıkış bildirgesinin doğru yapılması, emeklilik işlemlerinizin hızlı ve sorunsuz ilerlemesi için kritiktir.
2024 yılı EYT düzenlemeleri, uzun yıllardır emeklilik bekleyen birçok kişi için önemli bir çözüm sunuyor. Yaş şartındaki esneklik, prim borçlanma imkânları ve kısmi emeklilik seçenekleri, EYT’lilerin emekli olma sürecini kolaylaştırıyor. Bu düzenlemelerden faydalanmak isteyenler, e-Devlet veya SGK müdürlükleri aracılığıyla başvurularını yapabilirler. EYT’liler için getirilen bu yeni fırsatlar, yıllarca süren mağduriyetin hafifletilmesine yönelik önemli bir adımdır.