28 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe giren bir yönetmelikle Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), BES sözleşmelerini sonlandırmadan hesaplarındaki birikimlerini devlet katkısı hariç şekilde bankalara devrederek katılımcıların acil nakit ihtiyacı durumunda kredi kullanmalarının önünü açtı.
SEDDK 2. Başkanı Mehmet Verim'e göre, Ocak 2022'de duyurulan ve 28 Eylül 2023'te işleme ilişkin usul ve esasları belirlenen uygulamanın haziran ayı itibarıyla aktif hale geldiğini belirtti.
Verim, "BES'te birikimi olan katılımcılar, kredi kullanacakları zaman ilgili BES hesaplarındaki birikimlerini kredi süresiyle sınırlı olarak bankaya devrederek finansmana daha kolay erişim sağlayabilirler" şeklinde konuştu.
"Tutara yüzde 20 eklenerek teminat olarak talep edilecek"
Verim, sürecin işleyişi ve etkileri hakkında yaptığı açıklamalara şöyle devam etti:
"Bankalar, Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından geliştirilen merkezi bilgi sistemi aracılığıyla kredi kullanacak katılımcıların BES birikimlerine dair gerekli sorgulamaları yapabilecek. Alacağın devri sözleşmesinin onaylanması halinde bankalar, çekilen kredinin yüzde 20 fazlasına kadar tutarı, örneğin 100 milyar liralık kredi için 120 milyar lirayı teminat olarak isteyecek. Bu tutar kredi yükümlülükleri tamamlanana kadar Kurumumuz tarafından belirlenen ve bankaların seçeceği emeklilik yatırım fonuna (temlik fonu) devredilecek."
"Teminat olarak tutulacak birikimler temlik fonunda değerlenecek"
Mehmet Verim, bankaların kredi borcu ödenmemesi durumunda teminat olarak tutulan birikimin temlik fonunda değerlendirileceğinin altını çizdi. Kalan tutarın ise sonradan sisteme ödenecek katkı payı tutarları ile birlikte katılımcının tercihine göre yatırıma yönlendirileceğini ifade etti.
Katılımcının devir sözleşmesi tamamlanana kadar birikimlerini başka şirketlere aktaramayacağına dikkat çeken Verim, şu noktaları belirtti:
"Kredi borcu ödendiğinde alacağın devri sözleşmesi sona erecek ve temlik fonunda yer alan tutarlar bu fondan çıkıp yine katılımcının tercih ettiği fonlara yönlendirilecek. Kredi borcu ödenmediğinde ise banka blokeli şekilde temlik fonunda değerlenen payların satışını talep ediyor. Satılan fon paylarından elde edilen tutarla banka alacağını alıyor, kalan tutar olursa yine katılımcının BES hesabına aktarılıyor"
"4 ayrı fon oluşturuldu"
Verim, alacak devri fonlarını oluşturmak amacıyla, karara uygun olarak öneride bulunan "Anadolu Hayat ve Emeklilik" ile "Türkiye Hayat ve Emeklilik" şirketlerini yetkilendirdiklerini belirtti.
Verim, "Alacağın devri için faizli ve faizsiz olmak üzere 4 ayrı fon belirlendi. Her iki şirket faizli ve faizsiz fon seçeneği sunacak. Anadolu Hayat ve Emeklilik şirketinin faizli fonu ile Türkiye Hayat ve Emeklilik şirketinin faizsiz fonu devreye alındı. Hacmin artacağı öngörüldüğü için kalan fonlar 1 Ocak 2025'te kullanıma açılacak." şeklinde konuştu. Mehmet Verim, eğitim, doğal afet, evlilik ve konut alımı gibi durumlarda BES'ten çıkmadan ve sahip olunan haklardan vazgeçmeden hesaplarda biriken tutarların, devlet katkısı dahil, yüzde 50'sini alabilme hakkı sağlayan Kısmen Ödeme Uygulaması'nın da 1 Temmuz'da devreye alınacağını hatırlattı.
Verim, sözlerini şöyle tamamladı:
"Eğitim halini düzenleyen maddeleri sektörün talebi doğrultusunda revize edeceğiz. 18 yaş altı katılımcılar sisteme 2 yıl önce dahil olmaya başladı. Kısmen ödeme uygulamasında 5 yıl şartı arandığı için bu alanda henüz bir başvuru oluşmayacak. Kısmen ödeme alanındaki çekişlerin havuzu yüzde 1 etkileyeceğini öngörüyoruz. Hem kısmen ödeme hem de alacağın devri uygulamalarıyla BES'e olan talep daha da artacaktır."