Kıdem tazminatı, bir işçinin bir işyerinde belirli bir süre çalıştıktan sonra iş akdinin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda işverence işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Başka bir deyişle,işçiye verdiği emek karşılığında bir tür "kıdem payı" olarak düşünülebilir.
Kıdem tazminatının temel amacı, işçinin işyerinde geçirdiği süre boyunca elde ettiği deneyimi ve işverene sağladığı faydayı maddi olarak değerlendirmektir. Bu sayede işçiler, iş değişikliği yapma konusunda daha cesur olabilir ve işverenler de işçileri daha uzun süre çalıştırmak için motive olabilirler.
Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin son 3 aylık brüt ücreti esas alınır. Bu ücret üzerinden işçinin kıdemiyle orantılı olarak bir hesaplama yapılır. Hesaplamada kullanılan formül ve katsayılar, zaman zaman değişebileceğinden, güncel mevzuat takip edilmelidir.
Kıdem Tazminatı Ne Zaman Ödenir?
Kıdem tazminatı, iş akdinin işçi veya işveren tarafından haklı veya haksız bir sebeple feshi durumunda ödenir. Ancak bazı istisnai durumlar da mevcuttur. Örneğin, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması veya işveren sebebiyle işten çıkarılma durumunda kıdem tazminatı alma hakkı farklılık gösterebilir.
Kıdem Tazminatını Kimler Alabilir?
- 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen işçi niteliğinde olanlar kanunda belirtilen şartları taşıyan tüm işçiler kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.
- Belirli bir süre çalışanlar...Genellikle bir yıllık bir çalışma süresi şartı aranır. Ancak bu süre, toplu iş sözleşmeleri veya özel sözleşmelerle farklılık gösterebilir.
Örnek verecek olursak, 1974 doğumlu olan bir vatandaşın 1989’da stajyer olarak sigorta başlangıcı ve 1996’da işe girişinin gerçekleştiğini düşünürsek toplamda 3600 gün primi oluyor. Peki bu kişi işten kendi isteğiyle çıkarsa sigortadan 3600 günü doldurduğuna dair alınacak evrakla birlikte kıdem tazminatı talep edebilir mi?
Evet... Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındakileri sağlayanlar, işlerinden kendi isteği ile ayrılsa da kıdem tazminatı alabiliyor. Yaş haddinden emekli olmak için bu kişi 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabii. Yaş dışındaki şartlar olan 15 yıl sigorta süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarını sağladığından kıdem tazminatı alarak ayrılabilir. Bunun için yapılması gereken, bulunulan yerdeki SGK il veya Merkez Müdürlüğünden alınacak 'kıdem tazminatı alabilir yazısını' işverene ibraz etmekten ibarettir.
