Sayış raporları yüzeysel olsa da bu haliyle dahi birçok usulsüzlük ortaya çıkarıldı.
EMEK HABER ÖZEL / Raporda yapılan tespitte; “Genel Müdürlük denetçilerinin haberli ve habersiz denetimlerinde, konaklama giderlerinin Kurum fiyat tarifesinde belirtilen düzenlemeye istinaden denetlenen işletmelerce karşılandığı tespit edildi.
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun “Denetleme” başlıklı 27’inci maddesinde: “Türk sivil hava araçları ile faaliyette bulunan tüm kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün hava seyrüsefer güvenliğini sağlamak amacıyla yapacağı veya yaptıracağı teknik denetime tabidirler.” hükmü yer almaktadır.
Genel Müdürlüğün görev, yetki ve sorumlulukları, 15.07.2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile belirlenmiştir. Bu Kararname’nin 31’inci bölümünde (Madde 434-447) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün teşkilat, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili esaslar düzenlenmiştir.
Anılan Kararname’nin 441’inci maddesinde de Kurumun denetim yetkisi detaylı olarak belirtilmiştir. Mezkur Kanun ve Kararnamede yer alan yetki ve sorumlulukların yerine getirilmesi amacıyla Kurum denetçileri tarafından hava meydanları işletmeleri, hava yolu taşıma şirketleri ve hava araçlarına haberli ve habersiz denetimler yapılmaktadır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına bağlı olarak, kamu tüzel kişiliğini haiz, özel bütçeli statüde kurulmuş olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun “Kanunun şümulü” başlıklı 1’inci maddesi kapsamında bir kamu idaresidir.
Kurum personeli ise mezkûr Kanunun 4’üncü maddesinde harcırah verilebilecek kimseler arasında sayılmıştır. Buna göre, Kurum denetçilerinin il dışı denetim görevlerinde konaklama, gündelik ve diğer masraflarının bu Kanun hükmüne göre ödenmesi gerekmektedir.
Genel Müdürlük tarafından 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 437’nci maddesinin h bendine istinaden her yıl Kurumun faaliyet alanları ile ilgili fiyat tarifeleri belirlenip Bakan onayına sunulmaktadır.
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 2023 Yılı Fiyat Tarifesi’nin “Genel Hususlar” kısmının 6’ncı bendinde; “Planlı/Haberli denetim ya da incelemelerde, denetime/göreve katılan personelin görev süresince ulaşım ve konaklama ihtiyacı (Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri, DHMİ, Amatör Havacılık, Uçuş Okulları ve Genel Havacılık İşletmeleri hariç ) denetlenen işletme ve/veya şirket tarafından sağlanır” düzenlemesine yer verilmiştir.
Denetçilerin konaklama giderleri ilgili firmalarca karşılanıyor
Rapora göre, yapılan incelemede, Kurum denetçilerinin haberli ve habersiz denetimlerinde, konaklama giderlerinin 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre Kurum tarafından karşılanması gerekirken, Kurum fiyat tarifesinde belirtilen düzenleme uyarınca bu giderlerin denetlenen firmalar tarafından karşılandığı görülmüştür.
Kurum denetçilerinin görevlendirmelerinde giderlerinin nasıl karşılanacağına ilişkin 6245 sayılı Kanun mevcutken ve ödemelerin bu mevzuat çerçevesinde yapılması gerekmekte iken, konusuyla ilgisi bulunmayan, idarenin faaliyet alanına ilişkin fiyat tarifelerinin belirlendiği bir düzenleyici işleme yukarıda belirtilen maddenin eklenmesi suretiyle söz konusu harcırah unsuru masrafların işletmeciler tarafından karşılanması 6245 sayılı Kanun hükümlerine uygun değildir.
Konaklama giderlerinin denetlenen firmalarca karşılanması etik değil
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 15’inci maddesinde kamu görevlilerinin hediye, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çekleri gibi menfaatleri ile ilgili hususların düzenlendiğinden bahisle İdarenin haberli veya habersiz denetim için giden personelin bu kapsamda değerlendirilemeyeceği ifade edilmektedir.
Ancak bulguda Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in herhangi bir maddesi dayanak olarak gösterilmemiştir. Denetim kapsamında giden denetim elemanları veya görevlilerin 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında görevlendirilmelerinden dolayı konaklama giderlerinin bu Kanun kapsamında gerçekleştirilmesi gerektiği ifade edilmektedir.
Benzer işlemler 2022 yılında da eleştirilmiş ama değişen bir şey yok
Bahsi geçen husus, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 2022 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer almaktadır. Ancak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Sayıştay raporlarını takmıyor. Aksi takdirde 2022 yılında tespit edilen eleştirileri 2023 yılında da tekrarlamazdı. Sayıştay’ın bu kadar itibarsızlaştırılması çok tehlikeli bir durumdur.
Yapılan işlemin mevzuat dayanağı yok
Belirtilen mevzuat hükmünden ve yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, Harcırah Kanununa uygun olmayacak şekilde yeni bir kural koyarak tesis etmiş olduğu düzenlemenin hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Sonuç olarak, Kurum denetçilerinin görevlendirilmelerinde konaklama masraflarının Harcırah Kanunu çerçevesinde ödenmesi gerekmektedir.
