Deniz İş Kanunu, denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemiadamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanır.
Deniz İş Kanunu hükümleri, mütekabiliyet esaslarına göre Türk gemiadamlarına aynı mahiyette haklar tanıyan devletlerin uyruğunda olup bu kanun kapsamına giren gemilerde çalışan gemiadamlarına bu uygulanır.
Deniz İş Kanunu kimlere uygulanır?
854 sayılı Deniz İş Kanunu maddeleri arasında bulunan madde 2’de, Deniz İş Kanunu’na tabii olan çalışanların mesleki tanımlarına yer verilir.
Madde 2 ‘deki tanıma göre, “Bu kanunun uygulanmasında, A) Gemi sahibine veya kendisinin olmıyan bir gemiyi kendi adına ve hesabına işleten kimseye “işveren” denir. B) Bir hizmet aktine dayanarak gemide çalışan kaptan, zabit ve tayfalarla diğer kimselere “gemiadamı” denir. C) Gemiyi sevk ve idare eden kimseye veya zorunlu sebeplerle görevi başında bulunmaması halinde ona vekalet eden kimseye “kaptan” denir. Ç) Kaptan veya işveren adına ve hesabına harekete yetkili olan kimseye “işveren vekili” denir. İşveren vekilinin bu sıfatla gemiadamlarına karşı muamele ve taahhütlerinden doğrudan doğruya işveren sorumludur.
Kanun kapsamı dışında kalan bazı durumlar şunlardır:
- Yüz grostonun altında kalan gemilerde çalışanlar.
- Devlet gemilerinde çalışanlar.
- Balıkçı gemilerinde çalışanlar.
- Spor ve eğlence amaçlı gemilerde çalışanları
Deniz İş Kanunu'nun amacı, Gemi adamlarının çalışma şartlarını düzenlemek ve korumak, gemi adamları ile işverenler arasındaki ilişkileri düzenlemek, denizcilik sektöründe iş barışını ve düzeni sağlamaktır.