Emsal ücret bir işçi ile aynı konumda ve benzer bir pozisyonda çalışan işçinin aldığı maaşa verilen isimdir. Emsal ücret en basit anlatımı ile benzer işlerde çalışan işçilerin aldığı ücrettir. Emsal ücret TÜİK ve meslek odaları ve benzeri kurumlar tarafından yapılan araştırmalar neticesinde belirlenir. Emsal ücret kesin değildir ve emsal ücret araştırmasında da kesin sonuç hedeflenmez.
Emsal ücret hesaplanırken pekçok farklı kıstas ele alınır. Pazar araştırmasının yanı sıra o işte çalışan kişinin almış olabileceği ve almasının mümkün olabileceği en fazla ücret de tespit edilir.
Bu hesaplama yapılırken ele alınan birden fazla unsur bulunur. Bunlardan bazıları, çalışanın faaliyet göstermiş olduğu oluşumun mali durumu, muhasebe işlemlerinin kayıtları, benzer pozisyonlarda çalışan işçilere yaptığı ödemeler şeklindedir. Bu tür detaylı incelemelerin sonucunda emsal ücret belirlenir ve işçi ile işveren arasında yazılı kayıt eksikliğinden kaynaklanan anlaşmazlıklar giderilir.
Emsal Ücret Araştırması Ne Zaman Yapılır?
Emsal ücret araştırması genellikle iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra gerçekleştirilir. Bu durum, işçiye ödenecek tazminatın eksik olabileceği şüphesiyle ortaya çıkar. Ancak emsal ücret araştırması yapmanın nedeni sadece tam tazminat ödemek değildir. Bazı durumlarda, iş ilişkilerinde yazılı kaynak eksikliği nedeniyle ödenen ücret kayıt altına alınmamış olabilir. Dahası, bu kayıtsızlık süreci uzun yıllar boyunca devam edebilir ve iş sözleşmesi sona erdiğinde ödemeler karmaşık bir hal alabilir. Bu gibi durumlarda, emsal ücret araştırması yapılır ve belirsizliğin giderilmesi amaçlanır.
Emsal ücret araştırması için dava açan veya itirazda bulunan bir işçinin dikkat etmesi gereken noktalar vardır. İş sözleşmesinin sona ermesinden sonra, çalışanın bordroda belirtilen ücretten daha fazla maaş aldığını iddia etmesi durumunda emsal ücret araştırması yapılır. Bu süreçte, çeşitli kurumlardan alınan bilgiler ve tespitlerle birlikte çalışanın da dosyalar, deliller ve destekleyici unsurlar hazırlaması gereklidir. Çünkü emsal ücret araştırması sonucunda ortaya çıkan ücret, bordroda yazan ücretten daha az da olabilir. Eğer araştırma sonucunda belirlenen ücret daha düşükse, çalışanın tazminatları da daha düşük hesaplanacaktır. Bu durumdan kaçınabilmek için çalışanın, bordroda yazan ücretin gerçekten aldığı ücret olduğunu kanıtlayabilecek delillere, dosyalara ve örneklemelere sahip olması gerekmektedir.