EMEK HABER ÖZEL / Sayıştay’ın raporunda ortaya çıkan tespite göre 2023 yılında toplam 140 adet işletici seçimi yapılmış ve seçimin tamamında genel müdürün takdir hakkı puanının belirleyici olduğu ortaya çıktı.
Raporda aynen şu ifadelere yer verildi: “İdare tarafından işletici seçimine ilişkin olarak gönderilen puantaj cetveli incelendiğinde; 2023 yılında toplam 140 adet işletici seçimi yapıldığı, bu seçimlerin yukarıda belirtilen kriterler esas alınarak yapılan puanlama suretiyle gerçekleştirildiği, işletici adayı olarak başvuran kişi ve/veya firmaların büyük bir kısmının aynı puanlara sahip olduğu, hatta puan olarak diğer adaylardan daha düşük değerlendirme puanına sahip kişilerin Genel Müdürün takdir hakkı puanı kullanılarak işletici olarak seçildiği anlaşılmış, dolayısıyla işleticilerin seçiminde Genel Müdürün takdir hakkı puanının ana belirleyici olduğu görülmüştür.”
Sözde işletmeciler belirlenen kriterlere göre verilen puanla belirleniyor. Ancak 140 işletmecinin tamamının genel müdürün verdiği takdir hakkı puanı ile belirlenmesi dikkat çekti.
Raporda, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı yurtlardaki kafeterya, lokanta, kantin, berber, bayan kuaförü vb. alanların işletilmesine yönelik işletici seçimlerine ilişkin ilgili mevzuatında değerlendirme kriterlerine yer verilmediği ve halihazırda uygulanmakta olan Usul ve Esaslar’ın mevzuatsal alt yapısının yetersiz olduğu belirtildi.
USUL ESAS BELİRLEMEYE BAKANLIK YETKİLİ KILINDI!
351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’nun 36’ncı maddesinde; yurtların bünyesindeki kantin ve yemekhanelerin işlettirilmesinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmadığı, bu hususta uygulanacak usul ve esasları belirlemeye Gençlik ve Spor Bakanlığının yetkili olduğu ifade ediliyor.
Bu doğrultuda 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına ait Yönetmelik ile Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği’ne dayanılarak Yönetim Kurulunun 16.08.2017 tarihli ve 915 no.lu Kararı ile yeniden düzenlenen Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Küçük İşletmelere İlişkin Usul ve Esaslar, Kurum tarafından işletilen yurtlardaki işletici seçimi ile küçük işletmelerin idare, işletme ve denetlenmesine dair hususları kapsayan alt düzenleme olarak kabul ediliyor.
USUL VE ESASLAR KURUM WEB SİTESİNDE YAYINLANMADI
Sayıştay Usul ve Esasların kurum web sitesinde yayımlanmadığına dikkat çekerek bu konuda eleştiri getiririyor. Sadece idarenin bildiği kriterler ise göstermelik bir işletici adayı müracaatını ortaya çıkarıyor.
ADRESE TESLİM KAPI ARALIYOR!
İnternet sitesinde yayımlanmayan Usul ve Esaslar’ın 10’uncu maddesinde belirlenen kriterler ise adrese teslime kapı aralıyor.
İşte o dikkat çeken kriterler...
1- Ticari Sicil: Adayın talepte bulunduğu işletme dalında Ticaret Odası veya ilgili meslek kuruluşuna kayıtlı olduğu sürenin her 6 aylık dilimi için +5 puan verilmektedir. 2 yıldan fazla olan süreler değerlendirilmemektedir.
2- Vergi Tespiti: İşletici adayının bir önceki yıl itibari ile hangi işyeri için ödediğine bakılmaksızın ödemiş olduğu her brüt asgari ücret tutarı kadar vergi için +2 puan verilmektedir. 10 kat brüt asgari ücret tutarından fazla vergiler değerlendirmeye alınmamaktadır.
3- Tahsil Durumu: Lise ve dengi okul mezununa +1 puan, fakülte ve yüksekokul mezununa +3 puan verilmektedir. İşletici adayı tüzel kişilikse, tüzel kişiliği temsile haiz olan ve buna ilişkin imza sirküleri ibraz edenlerin tahsil durumları puanlanmaktadır.
4- Kesin Teminat: İşletici adayı kesin teminatı nakit olarak yatırmayı taahhüt etmiş ise +10 puan verilmektedir.
5- Belgeli Aşçı: Lokanta-kantin işletmelerinde Millî Eğitim Bakanlığı veya Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı ustalık belgesine haiz aşçılarla, üniversitelerin fakülte veya yüksekokullarının aşçılık bölümünden mezun aşçı çalıştırmayı taahhüt edenlere +7 puan verilmektedir.
6- Genel Müdürün Takdir Hakkı: Genel Müdür müracaat eden işletici adaylarından uygun gördüklerine +10 puana kadar takdir hakkı kullanabilecektir.
Bununla beraber, işletici adayı olan kişi ve/veya firmalara yukarıda yer alan değerlendirmeye esas kriterler ve puanlama usulü konusunda İdare tarafından herhangi bir bilgi verilmemekte olup adaylara sadece yapılan değerlendirmeye göre işletici olup olmadıkları hususu bildiriliyor.
KİMİN İŞLETMECİ OLACAĞINI GENEL MÜDÜRE VERİLEN TAKDİR HAKKI BELİRLİYOR
Sayıştay raporunda yer alan bilgilere göre idare tarafından 6 kriter belirlenmiş olsa da 6'ncı kriterde yer alan; “Genel Müdür müracaat eden işletici adaylarından uygun gördüklerine +10 puana kadar takdir hakkı kullanabilecektir” kriteri sonucu belirliyor. İşte bu nedenden dolayı 140 işletmecinin tamamının bu yöntemle belirlendiği görülüyor.
Rapora göre İdare tarafından işletici seçimine ilişkin olarak gönderilen puantaj cetveli incelendiğinde; 2023 yılında toplam 140 adet işletici seçimi yapıldığı, bu seçimlerin yukarıda belirtilen kriterler esas alınarak yapılan puanlama suretiyle gerçekleştirildiği, işletici adayı olarak başvuran kişi ve/veya firmaların büyük bir kısmının aynı puanlara sahip olduğu, hatta puan olarak diğer adaylardan daha düşük değerlendirme puanına sahip kişilerin Genel Müdürün takdir hakkı puanı kullanılarak işletici olarak seçildiği anlaşılırken, dolayısıyla işleticilerin seçiminde Genel Müdürün takdir hakkı puanının ana belirleyici olduğu görülüyor.
SAYIŞTAY TESPİTİNDEN SONRA BAKANLIK ŞEFFAFLACAĞINI BELİRTİYOR
Sayıştay tarafından yapılan usulsüzlükler sonrasında Bakanlık şeffaf bir uygulama yapacağını ifade ediyor.
Raporda şunlar kaydediliyor; “Kamu idaresi tarafından verilen cevapta, bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup ilerleyen süreçte işletici seçimine yönelik değerlendirme kriterlerinin internet ortamında şeffaf bir şekilde yayımlanacağı, ayrıca Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurtlarında Bulunan Yemekhane, Kantin ve Diğer İşletmeler Yönetmeliği çalışmalarının tamamlanmak üzere olduğu ifade edilmiştir.”
BAKAN BİLMİYOR MU?
Üzücü ama yüzlerce işletmeciyi genel müdür belirliyor. Böyle bir ortamda sağlıklı sonuç beklemek nafile olsa gerek. Bir de işletmeyi almak için farklı saikler olabileceğini de sepete koyarsanız seyreyleyin cümbüşü.
Peki bu durumu Bakan bilmiyor mu? Elbette biliyor. Ancak sistemsizlik maalesef herkesin işine geliyor. Sonuçta yük gariban vatandaşın sırtına biniyor ve kamu kaynakları birilerinin memnuniyet aparatı haline geliyor.
