Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde herhangi bir meslek dalında faaliyet göstermek isteyen kişilerin sigortalı olmaları gerekir. Bu sigortalılık durumu tamamen işverenin sorumluluğunda olup yapılmaması halinde şikayete açıktır.
Sigortalı olarak çalışan herkesin Sosyal Güvenlik Kurumu düzenlemeleri kapsamında birçok hakkı bulunur. Başta sağlık hizmetleri olmak üzere birçok alanda ayrıcalıklı olan sigortalılar ayrıca emeklik dönemlerinde de avantaj sahibi olurlar.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sigortalı çalışanlara sunduğu avantajlardan biri de ölüm halinde ortaya çıkar. Sigortalı olan kişinin vefat etmesi halinde geride kalan aile üyelerine bazı haklar tanınır. ‘Dul ve yetim maaşı’ olarak da bilinen ölüm aylığı hakkı, kişinin eşini ve çocuklarını kapsamaktadır. Eşinden kalan maaşı alanlar dul aylığından, ebeveyninden kalan maaşı alan çocuklar ise yetim aylığından faydalanırlar.
DUL VE YETİM AYLIĞI NEDİR?
Birçok kişi tarafından ‘dul ve yetim aylığı’ olarak bilinen ödeme resmiyette ‘ölüm aylığı’ olarak geçmektedir. Sigortalı kişinin vefat etmesi durumunda geride kalan hak sahipleri, ölüm aylığı uygulamasından yararlanır.
Ölüm aylığında hak sahipleri eş ve çocuklardır. Eşe dul maaşı, çocuklara ise yetim maaşı bağlanır. Maaş bağlama oranları ise çocuk sayısına, eşin çalışıp çalışmıyor olmasına göre değişiklik göstermektedir.
KİMLER DUL VE YETİM AYLIĞI ALABİLİR?
Dul ve yetim aylığı uygulamasından yararlanmak isteyen kişilerin ‘hak sahibi’ olmaları gerekir. Bu kapsamda vefat eden sigortalı kişinin kadın veyahut da erkek olmasına bakılmaksızın geride kalan eşlere dul aylığı bağlanır. Aynı şekilde annesini veyahut da babasını kaybetmiş olan çocuk/ çocuklar da yetim maaşı almaya başlar. Ancak çocuklar arasında cinsiyet bakımından bazı farklılıklar bulunur. Kız ila erkek çocukların yetim aylığından yararlanma süreleri farklıdır.
DUL VE YETİM AYLIĞI İÇİN NEREYE VE NASIL BAŞVURU YAPILMALIDIR?
Pek çok kişi sigortalı eşini veyahut da ebeveynini kaybettikten sonra dul ve yetim maaşının otomatik olarak bağlandığını düşünmektedir. Ancak bu, yürürlükte olan düzenleme kapsamında yanlış bir düşüncedir. Kişinin/ kişilerin dul ve yetim aylığı alabilmeleri için başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
Dul ve yetim aylığı için başvuruda bulunmadan önce hayatını kaybeden kişinin vefat ilanının yapılması ve veraset işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir. Hak sah sahipleri tüm bu işlemlerin ardından Sosyal Güvenlik Kurumu’na dul ve yetim aylığı başvurusunda bulunabilirler.
Bir kadın farklı sigorta türlerinden olmak şartı ile hem dul hem de yetim maaşından yararlanabilmektedir. Bu hakların resmi olarak tanımlanabilmesi için ise Sosyal Güvenlik Kurumu’na bir dilekçe ile müracaat edilmesi gerekmektedir. Ayrıca e- Devlet sistemi üzerinden de online olarak dul ve yetim aylığı başvurusu oluşturmak mümkündür.
ÖLEN BABADAN DUL KIZINA NE KADARLIK BİR MAAŞ KALIR?
Her sene emekli maaşı zammına bağlı olarak güncellenen dul ve yetim aylıkları, hak sahiplerinin sayılarına göre değişiklik gösteren oranlarda bağlanmaktadır. Son olarak bu senenin başında güncellenen en düşük emekli maaşı ile birlikte dul bir kadının babasından kalan maaştan en az 2 bin 500 TL, en fazla ise 7 bin 500 TL tutarında aylık alabileceği açıklanmıştır. Bu tutarlar yüzde 25’lik hisse ile yüzde 75’lik hisse için geçerlidir. Babası vefat eden dul kadın evlenmediği takdirde maaş hizmetinden yararlanmaya devam etmektedir. Erkek çocukları için ise böyle bir durum söz konusu değildir.
